Pembe göz nedenleri
Pembe gözün (konjonktivit) tek bir evrensel nedeni yoktur. Virüsler, bakteriler, alerjenler ve çeşitli göz tahriş edici maddeler neden olabilir. Pembe göz adı genellikle en yaygın konjonktivit türü olan bir virüsün neden olduğu durumlarda kullanılır. Diğer birincil nedenler şunları içerir:
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Göz alerjileri
- Kontakt lens tahrişi
- Yüzme havuzu kloru
- Göze kaçan yabancı cisimler (kir, kirpik, evcil hayvan kürkü vb.)
- Kimyasal duman, duman vb.
Viral Pembe Göz
Pembe göz vakalarının yaklaşık %80'ine virüsler neden olur ve bu vakaların yaklaşık %90'ından adenovirüsler (soğuk algınlığına yol açan virüsler) sorumludur. Bu nedenle viral pembe göze bazen "göz nezlesi" denir. Viral pembe göz, soğuk algınlığı, grip veya başka bir üst solunum yolu enfeksiyonu ile birlikte ortaya çıkabilir.
Daha nadir durumlarda, daha ciddi virüslerden kaynaklanabilir. Bu virüsler arasında COVID-19'a neden olan koronavirüs, herpes simpleks, varicella-zoster (suçiçeği virüsü) ve Epstein-Barr virüsü yer alır.
Viral pembe göz son derece bulaşıcıdır ve tıpkı soğuk algınlığı gibi kolayca başkalarına bulaşabilir. Öksürme, hapşırma ve paylaşılan kişisel eşyalar yoluyla bulaşma riski yüksektir. Ayrıca, gözlere ellerinizi yıkamadan dokunarak da virüsü yayabilir veya kendinizi yeniden enfekte edebilirsiniz. Yetişkinlerde görülen konjonktivit vakalarının büyük çoğunluğu viral kaynaklıdır.
Bakterilerin Neden Olduğu Pembe Göz
Bakteriyel pembe göz de son derece bulaşıcıdır. Genellikle stafilokok (staph) ve streptokok (strep) bakterilerinden kaynaklanır. Ayrıca, zatürreye neden olan Haemophilus influenzae ve kulak ile sinüs enfeksiyonlarına yol açan Moraxella catarrhalis bakterileri de bu tür enfeksiyonlara sebep olabilir.
Bununla birlikte, belsoğukluğu ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyonlar da hem yetişkinlerde hem de yenidoğanlarda pembe göze neden olabilir. Bakteriyel pembe göz, viral forma benzer şekillerde yayılır. Yayılma yolları arasında öksürme, hapşırma, elleri sık yıkamama ve enfekte bir kişiyle fiziksel temas bulunur. Çocukların bakteriyel ya da viral pembe göze yakalanma olasılığı eşittir.
Bazı durumlarda, bakteriyel konjonktivit tedavi edilmezse gözde ciddi hasarlara yol açabilir. Semptomlar kötüleşirse ya da birkaç gün içinde iyileşme görülmezse, bir göz doktorundan randevu almak önemlidir.
Alerjik Göz Nezlesi
Polen, toz ve hayvan tüyü gibi yaygın alerjenler, sıklıkla alerjik konjonktivite neden olabilir. Bu durum, özellikle göz alerjilerine duyarlı kişilerde görülür. Kaşıntılı ve kırmızı gözler, mevsimsel olabilir (örneğin polen alerjisi) veya yıl boyunca sürebilir (örneğin toz ve evcil hayvan tüyü alerjisi).
Gözün beyaz kısmı, konjonktiva adı verilen ince, şeffaf bir zarla kaplıdır. Küçük alerjen parçacıkları konjonktiva ile temas ettiğinde bu zar iltihaplanabilir. Gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklığa yol açan iltihaplanma, alerjik konjonktivite neden olur. Viral ve bakteriyel konjonktivitin aksine, alerjik konjonktivit bulaşıcı değildir.
Vücudun alerjene karşı verdiği yanıtı tedavi etmek, gözle ilgili semptomları hafifletebilir veya tamamen ortadan kaldırabilir. Ancak en iyi yöntem, mümkün olduğunca alerjenden tamamen kaçınmaktır.
İLGİLİ BAKINIZ: Pembe Göz Nasıl Tedavi Edilir?
Diğer Konjonktivit Nedenleri
Konjonktivitin birçok nedeni, "tahriş edici" maddeler başlığı altında incelenir. Tahriş edici konjonktivit, genellikle tahrişe neden olan maddelere göre alt tiplere ayrılır.
Viral, bakteriyel ve alerjik konjonktivit de kendi içinde alt tiplere ayrılabilir. Örneğin, bu formlar akut (kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) olabilir. Neonatal konjonktivit, yenidoğanlarda görülen pembe göz olup, yaşa dayalı bir alt tiptir.
Tahriş Edici Maddelerin Neden Olduğu Pembe Göz
Tahriş edici maddeler, gözde yabancı bir nesneden kimyasal dumanlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsayabilir. Konjonktivitin tanımı, gözün konjonktivasının iltihaplanması ya da enfeksiyon kapmasıdır. Bu nedenle virüsler, bakteriler ve alerjenlerin ötesinde, gözü tahriş eden hemen hemen her şey konjonktivite neden olabilir.
Örneğin, bir kirpik, kimyasal dumanlar, duman ve parfüm spreyleri gözleri tahriş edebilir. Tahriş edici konjonktivit bulaşıcı değildir.
Dev Papiller Konjonktivit
Dev papiller konjonktivit , alerjik ve tahriş edici konjonktivit tiplerinin bir kombinasyonudur. Genellikle yumuşak kontakt lenslerin neden olduğu bu durum, protez göz kullanımı veya göz ameliyatı sonrası dikişler nedeniyle de gelişebilir.
DPK, üst göz kapağının içinde görünen çıkıntılarla (papilla) karakterizedir. Bu çıkıntılar, göz kapağı tahrişine karşı anormal bir bağışıklık tepkisidir. Tahriş, gözdeki yabancı nesne üzerindeki protein birikintilerinden veya sürtünmeden kaynaklanabilir.
Kimyasal Pembe Göz
Kimyasal konjonktivit, tahriş edici formun bir alt tipi olup, özellikle kimyasal maddelerden kaynaklanır.
Kimyasal dumanlar, sıçramalar, yüzme havuzu kloru, duman ve hava kirliliği gibi maddeler bu duruma yol açabilir. Ayrıca, yenidoğanlara verilen göz damlalarının neden olduğu yenidoğan konjonktiviti de bu gruba dahil edilebilir.
Zehirli Konjonktivit
Zehirli konjonktivit, bir kimyasalın neden olduğu tahriş edici konjonktivitin bir başka örneğidir.
Genellikle göz damlasındaki koruyucu maddelerden veya damlanın etken maddesine karşı gelişen bir bağışıklık tepkisinden kaynaklanır. Zehirli konjonktivit, göz damlasının haftalar boyunca kullanılmasıyla kademeli olarak gelişir.
Oftalmi Neonatorum
Neonatal konjonktivit olarak da bilinen oftalmi neonatorum, yenidoğanlarda görülen pembe göz türüdür. Genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyonlar, klamidya ve belsoğukluğu gibi hastalıklar yenidoğanlarda bu duruma yol açabilir. Yenidoğanlar, doğum kanalından geçerken bu enfeksiyonları kapabilir. Nadiren, bu bakteriyel enfeksiyonları önlemek için yenidoğanlara verilen göz damlaları da oftalmi neonatorum'a neden olabilir.
Tekrarlayan Pembe Göz
Pembe gözün tekrarlaması (sürekli geri gelmesi), birkaç farklı nedenden kaynaklanabilir. Bazı durumlar enfeksiyon veya iltihaplanmanın nedenine bağlıdır. Bununla birlikte, tekrarlayan vakaların çoğu, yeniden maruz kalma veya tedavi talimatlarına uymama nedeniyle ortaya çıkar.
Bakteriyel pembe göz, antibiyotik tedavisi çok erken kesilirse tekrar edebilir. Ayrıca ellerinizi yıkamamak, yastık kılıflarınızı değiştirmemek veya tekrar havlu kullanmak da hem bakteriyel hem de viral konjonktiviti yeniden başlatabilir. Kontamine kozmetikler veya kontakt lensler de buna neden olabilir.
Evinizde, ofisinizde ya da sınıfınızda başka kişilerin pembe göz rahatsızlığı varsa, siz de yeniden enfekte olabilirsiniz. Semptomlar devam ettiği sürece herkes enfeksiyonun yayılmasını önlemek için dikkatli olmalıdır.
Alerjik konjonktivit bulaşıcı olmasa da, tetikleyici alerjenlere her maruz kalındığında tekrar ortaya çıkar.
Kronik Konjonktivit
Kronik konjonktivit, semptomların dört hafta veya daha uzun süre devam etmesi durumudur. Tekrarlayan pembe gözle aynı şey değildir, ancak bazı durumlarda semptomlar gelip geçici olabilir. Kronik formlar genellikle birincil iltihaba neden olan diğer göz hastalıklarıyla ilişkilidir. Örneğin, blefarit, meibom bezi disfonksiyonu ve dakriyosistit kronik konjonktivite yol açabilir.
Bakteriyel pembe göz de bazı durumlarda kronikleşebilir. Viral formlar genellikle kronikleşmez, ancak molluscum contagiosum virüsü göze bulaşırsa kronik konjonktivite neden olabilir.
Risk Faktörleri ve Komplikasyonlar
Konjonktivit gelişimi için başlıca risk faktörleri, kişinin çevresi ve hijyen alışkanlıklarıyla ilgilidir. Pembe göz, her yaş grubunda yaygındır ve yaşa bağlı bir sınırlaması yoktur.
Sınıflar, ofisler ve diğer ortak kullanım alanları, bulaşıcı pembe göz salgınları için ideal ortamlardır. Bu durum, özellikle ellerini yeterince sık yıkamayan kişiler arasında daha yaygındır. Bulaşıcı olmayan türlerde ise çevresel faktörler rol oynar. Gözü tahriş eden maddelere ve alerjenlere maruz kalmak, konjonktivit gelişme riskini artırır.
Kontakt lens kullanımı da bir risk faktörü olabilir. Lenslerin yanlış temizlenmesi ve uygun koşullarda saklanmaması göz iltihabına ve enfeksiyona yol açabilir. Ayrıca, lenslerin uzun süre takılması iltihaplanma, dev papiller konjonktivit ve diğer ciddi göz sorunlarına neden olabilir. Kontakt lensleri her zaman önerilen süre boyunca kullanmalı ve göz doktorunuz tarafından özel olarak reçete edilmedikçe onlarla uyumamalısınız.
Çoğu pembe göz türü ciddi komplikasyonlara yol açmaz. Ancak yenidoğanlarda, ciddi vakalarda veya kronik durumlarda komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği takdirde bu vakalar, görme kaybına yol açabilecek kornea hasarına ve diğer göz problemlerine neden olabilir.
Bir Göz Doktoruna Ne Zaman Görünmeli?
Eğer belirtileriniz birkaç gün içinde iyileşmeye başlamazsa veya kötüleşmeye devam ederse bir göz doktoruna başvurmalısınız. Uzayan veya kötüleşen semptomlar, daha ciddi bir pembe göz vakasına işaret edebilir ya da tamamen farklı bir göz rahatsızlığından kaynaklanıyor olabilir.
Ayrıca, antibiyotik tedavisine başladıktan üç ila beş gün içinde belirtilerinizde bir iyileşme görülmezse bir göz doktoruna görünmek önemlidir. Bu durum, yanlış bir teşhisi ya da altta yatan başka bir göz rahatsızlığını işaret edebilir.
Ciddi durumlar veya komplikasyonlar nadir olsa da, meydana gelebilir. Bir göz doktoru, durumu doğru şekilde teşhis edebilir ve diğer olası göz enfeksiyonlarını ekarte edebilir. Gerekli tedaviyi reçete edecek ve belirtilerinizi evde nasıl hafifletebileceğiniz konusunda en iyi tavsiyeleri verecektir.
Eğer gözlerde aşırı kızarıklık, şiddetli ağrı veya görme problemleri yaşıyorsanız, mümkün olan en kısa sürede bir göz doktorundan randevu almanız gerekir.
