Hayır, üvea, doktorunuz size genişçe açmanızı ve “Aaa!” demenizi söylediğinde ağzınızın arkasından sarkan o küçük doku lobu değildir. O, uvulanızdır.
İşte gözünüzün üveası hakkında bilmeniz gereken önemli şeyler.
İris ve üvea tanımı
Üvea, göz küresinin pigmentli orta tabakasıdır. Üç segmenti vardır: iris, siliyer cisim ve koroid.
İris: Gözün irisi, göz bebeğini çevreleyen bağ dokusu ve kastan oluşan ince, dairesel yapıdır. Gözümüzün rengini iristeki pigment miktarı belirler. [Göz rengi hakkında daha fazla bilgi edinin.]
Siliyer cisim: Üveanın ikinci kısmı siliyer cisimdir. İrisin etrafını çevreler ve opak skleranın (gözün beyazı) arkasında yer aldığı için görülemez.
Koroid: Üveanın arka kısmı, göz küresinin sert dış sklerası ile gözün arkasındaki retina arasında sıkışan koroiddir.
İris, siliyer cisim ve koroid işlevleri
Üveanın her bileşeninin belirli bir işlevi vardır:
İris: Göze rengini vermenin yanı sıra, iris bir kameranın diyaframı gibi hareket eder ve göz bebeğinin boyutunu kontrol eder. İris içindeki bir kas, göz bebeğini parlak ışıkta (örneğin tam güneş ışığı) daraltır ve diğer iris kası, loş ışıkta ve karanlıkta göz bebeğini genişletir (büyütür).
Siliyer cisim: Siliyer cisim, göz merceğini yerinde tutar. Göz bebeğinin arkasında merceği askıda tutan birçok küçük bağdan (siliyer zonüller veya Zinn zonülleri olarak adlandırılır) oluşan bir ağ ile merceğe bağlanır. Siliyer cisim ayrıca gözün ön segmentinde kornea ile iris ve mercek arasındaki boşluğu dolduran berrak sulu sıvıyı salgılar ve gözün uyumunu kontrol eden kası içerir.
Koroid: Üveanın arka kısmı (koroid) birçok küçük kan damarı içerir ve retinayı beslemede hayati bir role sahiptir. [Göz anatomisi gösterimine bakınız.]
Üvea sorunları
Üvea ile ilgili birçok şey ters gidebilir. Bazı üvea sorunları genetik, bazıları ise yaşa bağlı rahatsızlıklar veya diğer sağlık sorunları ile ilişkilidir.
Üvea rahatsızlıklarının ve hastalıklarının kısa bir listesi şu şekildedir:
Üveit: Bu üvea iltihaplanmasıdır. İris ile sınırlı olduğunda buna iritis denir. İltihaplanma iris ve siliyer cismi etkilerse buna ön üveit veya iridosiklit denir. Üveitin birçok potansiyel nedeni vardır fakat çoğu zaman nedeni belirlenemez. Semptomlar arasında ağrılı kızarmış göz, ışığa duyarlılık ve görme keskinliğinde azalma bulunur. [Üveit ve iritis hakkında daha fazla bilgi edinin.]
Sineşi: Bu, irisin parçalarının korneanın arka yüzeyine veya merceğin ön kısmına yapışmasıdır. Sineşiler (çoğul), göz travması, iritis veya diğer nedenlerle ortaya çıkabilir. Belirli glokom türlerine yol açabilecekleri için sineşiler tehlikelidir.
İris kolobomu: Bu, normal iris dokusunun bir bölümünün eksikliği ile göz bebeğinde şekilsiz bir "anahtar deliği" veya "kedi gözü" görünümüne neden olan doğuştan gelen bir bozukluktur. Bazı durumlarda, iris kolobomuları bulanık görmeye, görme keskinliğinde azalmaya, çift görmeye ve hayalet görüntülere neden olabilir. Çoğu zaman, iris kolobomları olan kişiler, gözün görünümünü iyileştirmek ve görsel semptomları azaltmak için protez kontakt lens takmayı tercih ederler.
Üveal melanom: Bu, iris, siliyer cisim veya koroid içinde kanserli bir büyümedir. Büyüme arka üveada meydana gelirse buna koroidal melanom; irisin içindeyse buna iris melanomu denir. Tümörler, üvea içinde yer alan pigment hücrelerinde (melanositler) geliştikleri için melanom olarak adlandırılırlar. Üveal melanomlar göz içindeki en yaygın kanser türüdür ve tümörler vücudun diğer bölgelerine metastaz yapabilir. Tedavi seçenekleri vardır fakat bazı durumlarda etkilenen gözün alınması (enükleasyon) gerekli olabilir. [Enükleasyon ve protez gözler hakkında daha fazla bilgi edinin.]
Koroidal nevüs: Koroidal nevüs, koroidde düz, iyi huylu pigmentli bir benektir. Kapsamlı bir göz muayenesi sırasında bir koroidal nevüs tespit edilirse göz doktorunuz, beneğin şeklini ve boyutunu belgelemek için tipik olarak gözünüzün iç kısmının bir fotoğrafını veya başka tür bir görüntüsünü çeker ve herhangi bir değişiklik meydana gelmediğinden emin olmak için zaman içinde izler.
Koroideremi: Bu, koroidin kalıtsal, progresif dejenerasyonudur ve öncelikle erkekleri etkiler. Koroideremi, gece körlüğü, görme alanında azalma ve (nihayetinde) körlük ile karakterize edilir.
İris nevüsü: Bu, gözün irisinde meydana gelen bir benektir (lokalize pigment konsantrasyonu). Cildinizdeki benekler gibi, iris nevi (çoğul nevüs) neredeyse her zaman stabil ve zararsızdır. Ancak, gözünüzde giderek büyüyen bir benek varsa derhal göz doktorunuza görünün. Nadir durumlarda, iris nevüsü malign bir büyümeye dönüşebilir.
Rutin göz muayenelerinin önemi
Birçok üvea sorunu, siz herhangi bir önemli semptomu fark etmeden önce göz doktorunuz tarafından tespit edilebilir.
Rutin göz muayeneleri, gözlerinizi üveal melanom belirtileri ve diğer ciddi göz rahatsızlıkları açısından muayene etmek için gereklidir; böylece görme yetinizi korumak için tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlanabilir.
YAKIN ZAMANDA GÖZ MUAYENESİ YAPTIRMADINIZ MI? Yakınınızda bir göz doktorunu bulun.
