Koronavirüs gözlerden bulaşabilir mi?
Yeni tip koronavirüs hakkında, gerçekten göz yoluyla bulaşıp bulaşamayacağı da dahil olmak üzere pek çok şey bilinmiyor.
Amerikan Oftalmoloji Akademisi (AAO), virüsün çoğunlukla enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen solunum damlacıkları yoluyla kişiden kişiye temas ile yayıldığının düşünüldüğünü söylüyor. Ancak AAO, bu damlacıkların sizin gözünüzden de girebileceğini belirtiyor. Vücuttaki mukoza zarları, virüs bulaşması için en hassas bölgelerdir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), burundan tükürük veya mukus damlacıkları yoluyla da bulaşabileceğini söylüyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, enfekte damlacıklar (veya enfekte mukus), enfekte olmayan bir kişinin ağzına veya burnuna girebilir ve potansiyel olarak akciğerlere gidebilir.
AAO, COVID-19 olarak adlandırılan bir solunum yolu hastalığına neden olan yeni tip koronavirüsün, virüsün bulunduğu bir nesneye veya yüzeye (kapı kolu veya tezgah gibi) ve ardından ağzınıza, burnunuza veya gözlerinize dokunmanız halinde de bulaşabileceğini söylüyor.
Ancak AAO ve CDC'nin vurguladığı gibi, virüsün bir nesneden veya yüzeyden bulaşmasının vakaların yalnızca küçük bir kısmından sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bu şekildeki bulaşmalar, uygun hijyen ve el yıkama ile azaltılabilir.
Konjunktiva: Koronavirüs enfeksiyonunun olası bulaşma yolu
COVID-19 ve gözleriniz söz konusu olduğunda, koronavirüsün vücudunuza gözün konjunktivası yoluyla girerek küçük bir enfeksiyon yolu olması olasıdır. Ancak, COVID-19'un insandan insana göz sıvıları yoluyla bulaşması pek olası değildir.
Konjunktiva, gözün beyazının bir kısmını ve göz kapaklarının iç yüzeyini kaplayan şeffaf, ince zardır. Bazı kanıtlar konjonktivitin COVID-19'un bir semptomu olabileceğini düşündürmektedir.
Haziran 2020'de Review of Ophthalmology, Lancet Respiratory Medicine'de yayınlanan ve bu konuya biraz ışık tutan yakın tarihli bir çalışmayı bildirdi. Hong Kong'daki araştırmacılar, COVID-19 koronavirüsünün gözün konjunktivasını enfekte edebileceğini tespit etmesine karşın, bugüne kadar hastalığın gözden akciğerlere yayıldığına ilişkin herhangi bir kanıt yok.
Çalışmanın yazarlarından MD Kendrick C. Shih, araştırmanın virüsün kan dolaşımı yoluyla vücudun geri kalanına yayıldığına dair kanıt sağlamadığına ve "çalışmada daha sonra COVID-19 hastalarının konjunktivalarından başkalarına gözyaşı veya gözleri ovma yoluyla yayılıp yayılmadığının araştırılmadığına” dikkat çekmektedir.
Konjonktivit ve COVID-19: Gözlerden bulaşma olasılığı düşük
Ancak, konjonktivit belirtileri gösteren COVID-19'lu gerçek insan sayısı hala biraz gizemli.
JAMA Ophthalmology dergisinde Mart 2020'de yayınlanan küçük ölçekli bir çalışmada, Çin'de hastaneye kaldırılan 38 COVID-19 hastasından 28'inin (%74) nazofaringeal sürüntülerde koronavirüsü pozitif test edildiği ve 12'sinin (%32) pozitif konjonktivit klinik belirtileri (göz kızarıklığı, şişme, gözlerde sulanma veya göz salgılarında artış) gösterdiği tespit edildi.
Ancak Temmuz 2020'de Ophthalmology dergisinde yayınlanan bir başka küçük çalışmada araştırmacılar, Singapur'da COVID-19 için pozitif test edilen 17 hasta arasında, hastaların gözyaşlarında koronavirüs izine rastlamadıklarını fakat virüsün hastaların burunlarında ve boğazlarında çoğaldığını saptadılar.
Çalışma ayrıca, The New England Journal of Medicine'da 30 Nisan 2020'de yayınlanan ve Çin'de laboratuvar onaylı COVID-19 vakası olan 1.099 hastadan yalnızca %0,8'inin konjonktivit belirtileri gösterdiğini tespit eden çok daha büyük bir çalışmaya atıfta bulunuyor.
Ophthalmology dergisini yayınlayan AAO, "Bu güven verici habere rağmen, insanların ellerini ve ağızlarını olduğu kadar gözlerini de korumalarının koronavirüs gibi solunum yolu virüslerinin yayılmasını yavaşlatabileceğini anlaması önemlidir" diyor.
AAO, Mart 2020'de yayınlanan bir basın açıklamasında, "sağlık yetkililerinin konjonktivitin koronavirüsü olan kişilerin yalnızca %1 ila %3'ünde geliştiğine inandığını" ileri sürdü.
Eğriyi düzleştirmeye nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Peki, COVID-19'un yayılmasını azaltmak için ne yapmalısınız? İşte bazı ipuçları:
Ellerinizi sık sık ve bol su ve sabunla iyice yıkayın. Sabun veya suya erişiminiz yoksa ellerinizi alkol bazlı bir dezenfektanla temizleyin.
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunma dürtüsüne karşı koyun.
Koronavirüse maruz kalmış veya koronavirüs bulaşmış kişilerden uzak durun.
Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille kapatın veya dirseğinizin iç kısmını kullanın. Kullandıktan hemen sonra mendilleri çöp kutusuna atın.
Ayrıca AAO, gözlük takmanın enfekte solunum damlacıklarının gözlerinize girmesini engelleyebileceğini söylüyor. Ancak, bu tam koruma sağlamayabilir; zira damlacıklar yine de gözlüğün açıkta kalan taraflarından, üst ve alt kısmından gözlerinize girebilir. Tam yüz siperi veya gözü saran koruyucu gözlükler, etkilenen kişilerle doğrudan temas halinde olan kişiler için daha etkili bir alternatiftir.
İLGİLİ KONULARA BAKIN: Koronavirüs: Yayılmasında gözler nasıl bir rol oynayabilir?
Sayfa yayınlandı 15 Eylül 2021 Çarşamba
